Онаа што прогледа – Општествениот нарцис и фемицидот на Балканот
Постои една длабока заблуда што ја учиме од мали:
дека човекот вреди по тоа што пишува на неговата визиткарта.
„Доктор е, мора да е добар.“
„Полицаец е, сигурно е чесен.“
„Учител е, не може да направи зло.“
„Свештеник е, духовен човек е.“
Оваа заблуда нè чини животи.
На Балканот, жената уште живее во свет каде што од неа се бара да биде тивка, трпелива и благодарна што „има човек покрај себе“.
А човекот се мери по титулата – по униформата, дипломата, угледот.
Но токму таму се крие најголемата лага.
Ова е текст за она што општеството не сака да го види:
дека фемицидот не е „семејна драма“,
туку резултат на моќ, дозвола и ароганција.
Онаа што прогледа – конечно ги гледа маските.
Титула не е карактер.
Униформа не е совест.
Функција не е човечност.
ОПШТЕСТВЕНИОТ НАРЦИС – ЧОВЕКОТ СО ДВЕ ЛИЦА
Општествениот нарцис живее на два света.
Во јавност – љубезен, почитуван, корисен.
Во приватност – бес, контрола, омраза, моќ.
Тоа е човекот што општеството го наградува со доверба,
а жената ја казнува со сомнеж.
Кога ќе се случи насилство, реакцијата секогаш е истата:
„Не може тој… тој е полицаец / доктор / директор / професор / судија.“
Но може.
Може – затоа што титулата му дала чувство дека смее,
а на жената чувство дека нема каде.
ЖЕНАТА НЕ ЈА УБИВА ЗБОР – ТУКУ МАЖ ШТО МИСЛИ ДЕКА ИМА ДОЗВОЛА
Фемицидот не се случува затоа што жената:
не молчела,
не останала,
не трпела.
Се случува затоа што мажот мислел дека смее.
Дека има право на нејзиното тело, мислење, движење, живот.
И таа мисла не доаѓа од сиромаштија,
ниту од „лошо воспитување“.
На Балканот, таа мисла често доаѓа од:
униформа,
диплома,
функција,
авторитет,
маска на духовност,
позиција,
углед.
Од местата каде што почитта се дава „по службена должност“.
ОНАА ШТО ПРОГЛЕДА ЈА ГЛЕДА ВИСТИНАТА ШТО ДРУГИТЕ ЈА БРИШАТ
Таa сфаќа три работи:
1. Насилникот не е чудовиште – туку „нормален“ маж,
маскиран со статус, работа, воспитаност и шарм.
2. Системот многу почесто го штити него, отколку неа. Институциите се бавни, глуви, слепи или неми.
3. Општеството уште прашува: „Што направила?“
наместо: „Зошто тој мисли дека смее?“
ФЕМИЦИДОТ НЕ Е ПРИВАТНА ТРАГЕДИЈА – ТОА Е ОПШТЕСТВЕН СИМПТОМ
Огледало на нашите вредности.
На нашата рамнодушност.
На институциите што не го штитат слабиот,
туку го чуваат угледниот.
И додека статистиките бројат бројки,
онаа што прогледа го поставува најважното прашање:
Кој ја убил?
И зошто мислел дека има право?
ГОЛЕМИОТ БАЛКАНСКИ СПИСОК НА НАСИЛНИЦИ СО ТИТУЛА
(и жени што институциите не успеаја да ги заштитат)
1️⃣ ПОЛИЦИЈА / ВОЈСКА / СЛУЖБИ ШТО ТРЕБА ДА ШТИТАТ
Полицаец, 2024, Србија.
Убиена сопруга со службено оружје; институцијата истиот ден го пратила на работа.
Полицаец, 2023, Босна и Херцеговина.
Фемицид во трговски центар; жртвата претходно пријавувала закани.
Полицаец, 2022, Црна Гора.
Убиена сопруга со службен пиштол; околината во шок.
2️⃣ МЕДИЦИНА – ЛЕКАРИ / ХИРУРЗИ / ГИНЕКОЛОЗИ
Хирург, 2024, Србија.
Години ја малтретирал сопругата; јавноста го сметала за „високоморален“.
Гинеколог, 2023, Хрватска.
Сексуално злоставување на пациентки; повеќе жени проговориле истовремено.
Доктор, 2020, Босна.
Убил сопруга; соседите изјавиле дека „никогаш не би помислиле“.
3️⃣ ОБРАЗОВАНИЕ – УЧИТЕЛИ / ПРОФЕСОРИ
Професор, 2024, Косово.
Обвинет за сексуална злоупотреба на студентки.
Професор, 2023, Албанија.
Уапсен за уцена и притисок врз студентка.
Учител, 2021, Србија.
Сексуално насилство врз малолетнички; училиштето сокривало претходни сомнежи.
4️⃣ СПОРТ – СУДИИ / ТРЕНЕРИ / СПОРТИСТИ
Фудбалски судија, 2023, БиХ.
Убиена поранешна партнерка; медиумите го нарекле „љубовна драма“.
Борец, 2022, Хрватска.
Обвинет за убиство на девојка (17 години).
Тренер, 2021, Србија.
Тешко ја повредил партнерката; пријави претходно игнорирани.
5️⃣ МЕДИУМИ И УМЕТНОСТ – НОВИНАРИ / МУЗИЧАРИ
Новинар, 2008, Македонија.
Сериски убиец; години функционирал како „примерен граѓанин“.
Музичар, 2019, Хрватска.
Убиство на партнерка; јавноста во шок.
6️⃣ БИЗНИС / ДИРЕКТОРИ / ФУНКЦИОНЕРИ
Директор, 2024, Србија.
Ја избодува сопругата 35 пати.
Директор на училиште, 2023, Србија.
Пука во сопруга; претходни семејни конфликти игнорирани.
Бизнисмен, 2021, Хрватска.
Убиство на сопруга со нож; случај со години се развлекувал.
7️⃣ НИТУ ТИТУЛАТА НА ЖЕНАТА НЕ ЈА ЗАШТИТИ
Вработена во институција, 2023, Косово.
Бремена жена убиена пред болница; системот претходно бил предупреден.
ПСИХОЛОШКИ ПРОФИЛ – ОПШТЕСТВЕНИОТ НАРЦИС И НЕГОВИТЕ „РОДНИНИ“
Општествениот нарцис многу често се преплетува со други типови на нарушувања:
Прикриен (cover) нарцис.
Тивок, ранлив, но длабоко манипулативен.
Грандиозен нарцис.
Арогантен, доминантен, гладен по статус и восхит.
Малигнен нарцис.
Комбинација од нарцизам, агресија и садизам; најопасна група.
Социопатски црти.
Недостиг на емпатија, вина и свест; користи моќ и насилство како „нормални алатки“.
Кога овие црти се спојат со титула,
се создава маж кој е идеален во јавност,
а опасен во приватност.
Овој текст не е против професии.
Овој текст е против лажењето.
Против маските.
Против идејата дека функцијата е доказ за морал.
Титула ≠ карактер.
Униформа ≠ совест.
Функција ≠ човечност.
Жената не треба да плати со живот за да ја сфатиме поентата.
Ако нешто во тебе се буди додека го читаш ова,
не го присилувај да молчи.
Интуицијата е најстарата заштита што ја имаме.
И секоја што прогледала – спасила барем една друга.
VMESNI SVETOVI 